این روزها ملک سلمان و حلقه اول نزدیک به او، خود را برای اجرای مرحله سوم کودتا در دربار آل سعود آماده میکنند. در مرحله نخست کودتای داخلی ملک سلمان، شاهد برکناری فوری نزدیکان ملک عبدالله از قدرت بودیم. در حالی که هنوز 48 ساعت از مرگ پادشاه سابق سعودی نگذشته بود، ملک سلمان بلافاصله "خالد التویجری" رئیس دفتر و مشاور پادشاه سابق را به همراه دیگر فرزندان و پسران عبدالعزیز از سمت خود برکنار کرد اما " مقرن بن عبدالعزیز" را به سمت ولیعهدی خود باقی گذاشت.
در مرحله دوم کودتای داخلی دربار، "شاهزاده مقرن بن عبدالعزیز" به علت مخالفت با جنگ یمن از سمت خود عزل شد و " محمد بن نایف" جایگزین وی گردید. این در حالی بودکه مطابق منشور عبدالعزیز و توافقی که در دوران حیات ملک عبدالله میان شورای بیعت صورت گرفته بود، هیچ کس حق نقض ولیعهدی مقرن بن عبدالعزیز را نداشته است. از سوی دیگر، انتخاب محمد بن سلمان به عنوان جانشین ولیعهد، به معنای تعیین تکلیف ملک سلمان برای چگونگی انتقال قدرت به نسل بعدی فرزندان عبدالزیز بوده است. به عبارت بهتر، حتی اگر شاهزاده مقرن در قید حیات باشد، پس از مرگ ملک سلمان و محمد بن نایف قدرت به محمد بن سلمان خواهد رسید. این در حالیست که در بخشی از منشور عبدالعزیز صراحتا آمده است:
" تا زمانی که پسران من زنده باشند قدرت به فرزندان آنها نخواهد رسید."
در هر حال از زمان مرگ عبدالله بن عبدالعزیز، شاه سابق، در ژانویه گذشته، سلمان، جانشین وی، تاکنون دوبار تغییرات عمده در کابینه و حاکمیت ایجاد کرده است که تنها فرد مهم باقی مانده از دوره عبدالله، پسر او متعب در سمت ریاست گارد ملی است که در مرتبه وزیر قرار دارد.با این حال شواهد موجود نشان دهنده تلاش محمد بن سلمان برای برکناری متعب بن عبدالله از ریاست گارد ملی است. این روزها، در حالی که آثار و تبعات ناشی از شکست در یمن روز به روز اختلافات سران و شاهزادگان سعودی را تشدید کرده است، ملک سلمان به کمک فرزند خود محمد در صدد ترسیم شرایط دربار پس از شکست در یمن بر آمده است. ملک سلمان به این نتیجه رسیده است که در صورت اعلام پایان جنگ در یمن، آن هم بدون هیچ گونه دستاوردی برای آل سعود، هزاران شاهزاده درباری ( از میان حدود 15 هزار شاهزاده سعودی) علیه وی و محمد بن سلمان خیز خواهند برداشت. از این رو مشاوران ملک سلمان به وی توصیه کرده اند تا قبل از وخیمتر شدن اوضاع یمن ( به ضرر آل سعود ) مرحله سوم و گستردهتر کودتای داخلی در دربار را اجرایی کند. تلاش محمد بن سلمان برای برکناری متعب بن عبدالله از سمت گاردملی در همین راستا صورت گرفته است.
با این حال مرحله سوم کودتا دیگر به مانند دو مرحله دیگر، شامل برکناری افراد از قدرت نخواهد بود بلکه برخورد امنیتی و قضائی با شاهزادگان ناراضی را نیز شامل میشود. دیپلماتهای غربی طی ماههای اخیر فاش کرده اند که بسیاری از شاهزادگان سعودی که توان مقابله با تغییرات دربار را نداشته و در عین حال نسبت به قدرت گیری محمد بن سلمان در آیندهای نزدیک و جلوس وی در مسند پادشاهی ریاض نگران هستند، یک به یک به همراه خانوادههای خود ریاض را به مقصد واشنگتن،لندن یا پاریس ترک میکنند. در این میان، شاهزادگان سعودی ترجیح میدهند از حضور در کشورهای عربی خودداری کنند زیرا ممکن است هر لحظه به طعمهای جهت معاملات امنیتی دربار سعودی و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس تبدیل شوند. با این حال برخی دیگر از اعضای دربار سعودی ترجیح میدهند در ریاض مانده و در انتظار تحولات داخلی دربار بمانند. یکی از افرادی که به صورتی علنی و صریح در مقابل ملک سلمان و محمد بن سلمان موضعگیری میکند، شاهزاده سعود بن سیف النصر یکی از نوادگان ملک سعود و عضو شورای بیعت عربستان است. وی به تازگی بیعت خود را با شاهزاده مقرن بن عبدالعزیز و محمد بن سلمان پس گرفته و اعلام کرده است که ولیعد عربستان از نظر عقلای دربار فرد دیگری است. همچنین شاهزاده سیف النصر که حضور فعالی در توئیتر دارد، در خصوص تطمیع برخی کشورهای عربی توسط آل سعود در جریان حمله به یمن اعلام کرده است: "رشوههایی که به حکام برخی کشورهابرای جلب حمایت آنان(ازحمله به یمن)پرداخت وهزینههایی که برای ماجراجوییانجام شده برای بینیازکردن همه فقراوپرداخت بدهیهای دولت کافی بود." هم اکنون ملک سلمان و محمد بن سلمان نسبت به " شاهزاده سعود بن سیف النصر" و مواضع وی به شدت نگران هستند، اما عضویت وی در شورای بیعت مانع از برخورد مستقیم پادشاه آل سعود و پسرش با سیف النصر شده است.
سعید سبحانی